Krasnodar Krayı

Krasnodar Krayı’nda Yaşayan Çerkesler

Adıgey Cumhuriyeti’nin bir anklav olarak içerisinde yer aldığı Krasnodar Krayı, tarihi Batı Çerkesya topraklarının çok büyük bir kısmını ve Karadeniz sahillerinin tamamını içermektedir. Özgün Çerkes ulusal kimliğinin ve tarihinin ortaya çıktığı, Çerkes tarihinin ve ekolojik ve kültürel mirasının bulunduğu bu bölgede 2010 yılı rakamlarına göre yaklaşık 25.000 Çerkes yaşamaktadır.

Krasnodar Krayı sınırları içinde bulunan bu Çerkes nüfusu, Krasnodar kent merkezi ile Adıgey Cumhuriyeti sınırları yakınındaki yerleşimlerde yaşayanlar ve Karadeniz kıyılarındaki tarihi Şapsığ bölgesinde, Lazarevsk ve Tuapse rayonlarına bağlı az sayıdaki yerleşimde yaşayanlar olmak üzere iki grupta ele alınabilir.

Adıgey 1922’de özerk bir idari birim olarak kurulduğunda yönetim merkezi Krasnodar kentiydi. Bu nedenle Adıgey ile Krasnodar arasında çok yakın tarihi, siyasi, ticari, ekonomik ve insani bağlar vardır.  Adıgey sınırları dışında kalan Konokovski (Beçımzey) ve Kurgokovski (Kurğokuey) adlı iki Çerkes yerleşim yeri Krasnodar Krayı’nın Uspenski rayonuna bağlıdır. Ayrıca Armavir kentinde ve civarında Çerkes tarihinin özel bir parçası olan, Çerkesçe konuşan Ermeni topluluğu Çerkesohaylar yaşamaktadır.

Büyük Çerkes Sürgünü öncesi Şapsığ bölgesi Çerkesya’nın yüzölçümü ve nüfusu en büyük bölgelerinden biriydi. Sürgünün hemen öncesinde 300.000 civarında olan Şapsığ nüfusu 1920’lerde 3400 kişiye düşmüştü. Sovyetler Birliği’nin kuruluşunun hemen ardından, 1924 yılında Kıyıboyu Şapsığ Ulusal Rayonu kuruldu, fakat 1945’de lağvedildi.

Krasnodar Krayı’nın güneydoğusunda, Abhazya sınırında bulunan Soçi ve çevresi ise Ubıhların topraklarıydı. Şahe ve Hosta nehirleri arasındaki bölgede yaşayan Ubıhlar 1864 yılında topluca sürgün edildiler.

Bugün Soçi, Tuapse, Lazarevsk şehirleri civarında yaklaşık 10.000 Çerkes yaşamaktadır.